ITF+ тоҷикӣ

Салом! Ман Ризо Гиёев ҳастам. Хуш омадед ба ITF+и тоҷикӣ.

Асосҳои IT аз донишҳоест, ки ҳар як шаҳрванди асри 21 бояд, дошта бошад. Бо компютерҳо ва дастгоҳҳои компютерӣ мо ҳар рӯз сару кор дорем. Аз телефонҳои мобилӣ сар карда, то ба мизҳо корӣ дар хона, дар ҷои кор ва ҳатто вақти каҳванӯшӣ дар қаҳвахона.

ITF+ тоҷикӣ барои 2 гуруҳ одамон аст:

1. Одамоне, ки мехоҳанд донишҳои аввалияи компютериро дошта бошанд (ба ин гурӯҳ тақрибан ҳама шомиланд Ту бибикалонат ва ҳамсояатон)

2.Шахсоне, ки мехоҳанд корномаи худро дар соҳаи афсонавитарини асри 21 оғоз кунанд.

ITF+ тоҷикӣ аз 6 қисм иборат аст

Мафҳумҳо ва донишовожаҳои IT - IT Concepts and Terminology

Зербунёд- Infrastructure

Барнома ва Нармафзор - Application and Software

Падидовари нармафзор/Барномасозӣ - Software Development

Асосҳои пойгоҳи додаҳо - Database Fundamentals

Амният - Security

Мафҳумҳо ва Истилоҳоти IT - IT Concepts and Terminology

Қисми Мафҳумҳо ва Истилоҳоти IT бисёртар дар мавзӯҳое, диққат мекунад, ки шояд Шумо дар куҷое фаҳмида бошад. Гапу чапҳои компютерӣ.

Ин мафҳумҳоеро дар бар мегирад, ба монанди бинарӣ, агар дар ягонҷо шунида бошед. Системаи рамзгузорие, ки компютерҳо онро истифода мебаранд. Дигар мафҳумҳо ба мисли МЕГАБАЙТ, ГИГАБАЙТ. Мо ин мафҳумҳоро истифода мебарем то донем, ки чи қадар чизҳоро дар дохили компютери худ нигоҳ дошта метавонем. Ин қисм боз мефаҳмонад, ки чӣ тавр ҳаммаи дастгоҳҳои компютерӣ кор мекунан ва агар вайрон шаванд, кадом қадамҳоро бояд гириф то онҳоро мо troubleshoot ва ё созу ислоҳ кунем.

ИнфрасохторЗербунёд - Infrastructure

Қисми Инфрасохтор бисёртар ба сахтафзорҳои компютерӣ ва шабакавӣ дохил мешавад. Ман ба Шумо мефаҳмонам чӣ тавр қисмҳои гуногуни таҷҳизоти компютерӣ кор мекунанд. Ба мисли ҳофизаи иловагии компютер ва ё ин ки кадом кабелҳо барои монитор ҳастанд ва кадом кабелҳо барои принтер.

Қисми шабакавӣ бошад, чизҳоеро ба мо мефаҳмонад, ки бисёре аз корбарон имрӯзҳо анҷом медиҳанд. Ҳатто бибикалонат ҳам. Агар, ки ту дар ғарибӣ бошӣ ва Бибикалонат бо ту суҳбат кардан хоҳад, ҳатман ки вай бояд ба WiFi-и хонаатон пайваст шавад.

Барнома ва Нармафзор - Application and Software

Қисми Барнома ва Нармафзор бошад, Системаҳои Оператсиониро дар бар мегирад. Ба мисли Windows, Mac OS, Linux, Android ва iOS. Ана, Системаҳои Оператсионӣ ҳастанд, ки ба мо имконяит медиҳад, то корҳои АФСОНАВИЕро анҷом диҳем. Барномаҳо ва ё барномаҳои мобилӣ ба мо имконият медиҳанд, то вазифаҳои мушаххасро анҷом диҳед.

Падидоварии нармафзор/Барномасозӣ - Software Development

Қисми Падидоварии нармафзор ва ё худ Барномасозӣ Шуморо ба паси парда мебарад. Мефаҳмонад, ки чӣ тавр барномасозон ин барномаҳоро месозанд.

Асосҳои пойгоҳи додаҳо - Database Fundamentals

Қисми Асосҳои пойгоҳи додаҳо ба Шумо воситаҳои муҳимеро барои нигоҳ доштани миқдори зиёди додаҳо мефаҳмонад. Боз мефаҳмем чӣ тавр ин маълумотро ҷустуҷӯ кунем. Одамон ҳар рӯз пойгоҳи додаҳоро истифода мебаранд. Аз сабадҳои e-commerce то пуркардани формаҳои онлайнӣ.

Амният - Security

Қисми Амният бошад, аз ту чизҳоеро мупурсад, ки инрӯзҳо донистани он ҳатмӣ ва заррурист. Ба мисли:

Чӣ тавр абарқудратарин гузарвожа (парол, password) гузштан ва онро бехатар нигоҳ кардан.

Дигар ин ки чӣ тавр дар фазои Интернет амнтар мурур кардан, то ки туро ғорат накунанд

Мавзуъҳо афсонавӣ ҳастанд,ҳамин тавр не?- Бале! Ман хело дар ҳаяҷон ҳастам, то ин мавзуъҳоро ба Шумо омӯзонам! Гапро зиёди бад намекунем! Худи Ҳозир оғоз мекунем.

Барору комёбӣ дар таҳсилатон!

Ту агар мисли дӯсти ман Саидӯмар бошӣ, дар ҳаётат 1 ва ё 2 датгоҳҳои компютерӣ истифода набурдаӣ. Балки як қопча компютеру, iPad-у iPhone телефонҳои Андроидро истифода бурдаӣ. Ҳаминхел не?

Рафти Телефони Nokia билайни Бибикалонатро гирифта ба дӯстдухтари пешинаат занг задӣ. Ва ё телефони iPhone нави бародаратро гирифта ба дӯстонат паёмак фиристодӣ.

Аз компютерҳои мактаб ки дар онҳо Windows ва Mac OS насб шудааст реферат ва ё ягон ҳуҷҷат навиштӣ. Планшети хоҳаратро пинҳонан аз ӯ дӯздиди то наворҳои Ризо Гиёевро дар YouTube тамошо кунӣ. Ана, Саидумар ҳам ҳамингуна аст. Дар ҳаёташ якчанд дастгоҳҳои компютериро истифода бурдааст. Мутаасифона ва ё хушбахтона, ин дастгоҳҳоро мо дар ҳама ҷо мебинем.

Дар ин ҷо як чиз аст. Ва ё аниқтараш ду чиз:

Аввалан ин ки компютерҳо дар ҳама ҷо ҳастанд. Дар мактаб, дар ҷои кор, дар нақлиёт, (бореҳам дар Tesla савор шудаӣ?) дар варзиш, (як бор техналогияи VAR-ро бин) дар илм дар ҳамаҷо. Барои ҳамин, Шумо бояд донед, ки онҳо чӣ тавр кор мекунанд.

Ана инро мо “Саводи компютерӣ” мегӯем.

Дигар ин, ки ҳамаи дастгоҳҳои компютерӣ як хел кор мекунанд. Агар ту донӣ, ки чӣ тавр як сиситема кор мекунад, дигар системаро фаҳмидан ва истифода бурдан, барои ту аллакай осон аст. Барои мисол:

Ман қариб ҳар рӯз скритҳо ва ё сенарияҳои наворҳоямро дар компютерам менависам, ки дар он Windows насб шудааст. Ман боз почтаҳои электрони мефиристаму, дар Интернет сайру гашт мекунам. Дар соли 2022 баъд аз он, ки аз Душанде баргаштам, ба хулосае омодам, ки ман iPad харидорӣ мекунам. iPad бошад, системаи оператсионии дигар дорад, ки номаш iPad OS аст.

Ман пеш аз он, ки iPad-и нав харидорӣ кунам, аллай медонистам, ки агар камтарак кофтуков кунам метавонам, ки онро истифода барам. Ҳамин скриптҳои наворҳоямро дар iPad-ам нависам. Дар Интернет бо iPad-ам сайру гашт кунам. Почтаҳои электрониро бо iPad-ам фиристам.

Ана, инро қудрати Саводи компютерӣ мегӯянд.

Вақте, ки Шумо мефаҳмед, ки чизҳо чӣ тавр кор мекунанду бояд кор кунанд, як дунёи дигаре ба рӯи Шумо боз мешавад. Шумо метавонед, қариб ҳамаи намуди дастгоҳҳои компютериро истифода баред. Фарқе надорад, ки вай iPhone, iPad, Mac OS ва ё Linux аст.

Ана силсила-дарсҳои ITF+-и тоҷикӣ, Шуморо ҳамчун истифодабаранда ба ҳар як ҷанбаи компютерҳо шинос мекунад. Шумо дар бораи дастгоҳҳои гуногун меомӯзед. Чӣ тавр ба онҳо фармон доданро меомӯзед то онҳо кореро барои Шумо иҷро кунанд. Дар ин дарсҳо, Шумо дар бораи барномаҳое, меомӯзед, ки барои мақсадҳои муйян истифода мешаванд.

Ба мисли: Барномаҳо барои маҳсулнок будан, Microsoft Word ва ё эҷодкор будан, Adobe Photoshop. Мо таҷриба мекунем корҳои афсонавиеро,ки компютерҳо иҷро мекунанд. Ба мисли сайругашт кардани Интернет аз қаҳвахона то ба таҳдидҳое, ки аз ҷониби нармафзорҳои зарарвор, ба Шабакаи мо мешаванд.

ХУЛОСА: Ин силсила-дарсҳои кутоҳ, ба Шумо як саёҳати пурраеро пешниҳод мекунанд ва ҳамаи он холигиҳое, ки Шумо дар Саводнокии компютерӣ доштедро пур мекунанд.

Агар, ки фаҳмо бошад, идома медиҳем ин сафари АФСОНАВИРО!

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Системаҳои компютерӣ якхел кор мекунанд

Як системаро донистан кумак мерасонад, то дигареро омӯзем

Идомаи сафари АФСОНАВӢ

Рақамҳо ва математика. Ин аст калиде, муъҷизае, ки чӣ тавр дастгоҳҳои компютери кор мекунанд. Вақте, Шумо фаҳмидед, ки чӣ тавр дастгоҳҳои компютерӣ ба восиати рақамҳо кор мекунад, Шумо аллакай ҳақиқати муъҷизавиеро ёфтаед. Ҳар як дастгоҳи компютерӣ якхел раванд ва ё просеес доранд. Мо онҳоро ба 4 қисм ҷудо мекунем.

Input, Processing, Output ва Storage. Биёед дастгоҳеро мисол мегирем, инрӯзҳо ҳаётамонро бе он тасаввур карда наметавонем.

Input - маънои онро дорад, ки Шумо ба компютер мегӯед, ки кореро барои шумо иҷро кунад. Ба кадом роҳе набошад. Чӣ тавр Шумо метавонед ба Смартфони худ гӯед, ки кореро барои Шумо анҷом диҳад? Чӣ тавр Шумо селфӣ мегиред? Ламс мекунед, ҳамихел не? Ба ягон барномае, зер мекунед то бо он барнома, вазифаи муйянеро иҷро кунед. “Ҳей Сири!” Ҳатто садо ҳам дар смартфонҳо кор мекунад. Инро ҳам мо Input мегӯем. Чун мо ба тариқаи садо ба дастгоҳи худ фармон додаистодаем.

Processing - Бо Processing бошад, компютер муайян мекунад, ки чӣ буд фармоне, ки Шумо додед ва ҳаракат мекунад, ки онро анҷом диҳад ва ё ба фармони Шумо ҷавоб диҳад.

Ман ба барномаи Camera дар iPhone-и худ зер кардам ва iPhone ба тариқи кушодани барнома ба ман ҷавоб дод. Мантиқи не? Баъдан ман ба тугмаи revers ва баръакс зер кардам то ба камераи пеш баргардад. Боз ман ба тугмае зер кардам то селфӣ гирам. iPhone дархости манро муйян кард ва расми манро гирифт.

Чӣ тавр компютер ба ман посух медиҳад ва нишон медиҳад, ки дархости ман process шудааст?

Output - Ана инро мо Output мегуем. Дар намунаи смартфон, расми дар болои экран буда иваз шуд. Мувофиқи input ва processing. Мо дидем, ки барномаи камера баромад, баъдан камераро ба камераи пеш баргардонидем, ва баъдан селфии ман.

Хуб ман ку Snapchat-ро истифода набурдам, iPhone селфиҳои манро дар хотираи худ сабт кардааст то баъдан ба онҳо дастрасӣ дошта бошам. Ана ин қисми чаҳоруми кори компютерӣ аст. Нигоҳдорӣ ва ё Storage.

The computing process ва ё ин ки Раванди ҳисоббарорӣ аз чаҳор қадам иборат аст. Input, Processing, Output ва Storage. Шумо ана ҳамин 4 қадамро як умр такроран, дар ҳамаи дастгоҳҳои компютерӣ, хоҳед дид. Ана ин хело меҳим аст, чунки агар ягон чиз хато равад, Шумо ягон идеае доред, ки чӣ гап шуд, ва Шумо куҷо рафта онро troubleshoot ва ё ислоҳ кунед.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Input & Output “Воридот/Баромад”- иртиботи инсонро бо компютер имкон медиҳанд.

Processing “Раванд” ҳамон фармонҳоро идора мекунад

Storage “Нигоҳдорӣ” маълумотҳо ва барномаҳоро дар хотира нигоҳ медорад (то баъдан онҳоро истифода барем)

Вақте, ки мо ягон дастгоҳи компютериро харидорӣ мекунем, онҳо аллакай барномаҳои лозимаеро дар худ доранд, ки ба мо кумак мерасонанд, то вазифаҳои гунонгунро иҷро кунем. Вале, аз ҳама муҳимаш он аст, ки мо метавонем дар онҳо боз барномаҳо ва асбобҳои дилхоҳамонро насб кунем.

Биёед ман ба Шумо якчанд намунаҳоро нишон медиҳам:

Ин роёна ва ё ноутбуки ман аст. Копютере, ки дар дохилаш Windows 10 ро ҳамчун системаи оператсионӣ қабул кардааст. Чӣ тавре, ки дар дарси гузашта гуфтем, ин копютерҳам Input ва Outputи стандарти дорад. Он ба мисли дигар компютерҳо ҷузъҳои коркард ва ё инки (processing components) дораду 500 GB ҳофзизаи сахт барои нигоҳдории маълумот.

Вақте, ки ман барои аввалин ин копютерро гирифтам, якчанд қобилиятҳоро дар худ дошт. Онро метавонистам ба WiFi-и хонаам пайваст кунам. Ва ё ин, ки ба YouTube рафта наворҳои худамро тамошо мекардам. Биёед гапро зиёди бад намекунем. Ман ба саҳифаи Microsoft рафтам ва ҳамаи барномаҳои Microsoft Office-ро дар он насб кардам. Яке дидам, ки комютере ки танҳо барои сайру гашт дар Интернет буд, он ба асбобе табдил ёфт, ки ман бо он китоби аввалинамро хоҳам навишт. Ва ё бо Power Point презентатсия омода хоҳам кард. Ва ё дар Excel масрафҳои моҳонаамро ҳисоб мекунам.

Соли 2022 вақте, ки ман аз Душанбе баргаштам ба хулосае, омадам ки ман iPad мехарам. Ин iPad ҳам дастгоҳи копмютерӣ аст, ки ҳадафи якхелаи умумӣ дорад. Вақте, ман онро харидорӣ карда будам, дар дохилаш аллакай iPad OS-ро ҳамчун сисметаи оператсионӣ қабул карда буд. Ба мисли роёна ва ё ноутбуки ман, он ба WiFi ва интернет пайваст шуда метавонист. Дар дохилаш аллакай браузери Safari насб карда шуда буд, то ман дар Интернет сайру гашт кунам. Ин афсонавӣ буд. Вале, ман мехостам, ки қобилиятҳои онро иавз кунам. Ман зиёда аз 800 ЕВРО масраф кардам то ин iPad-ро харидорӣ кунам. Намехостам, ки маблағам бефоида масраф шавад. Ман ки забон омӯзиро дӯст медорам, дар он барномаҳоеро насб кардам, ки ман бан кумак мерасонанд то забон омӯзам.

Ин дастгоҳ смартфон ном дорад ва аз ширкати Apple аст. Вақте, ман онро харидорӣ карда будам дар дохилааш аллакай барномаҳои муайянро дошт. Ман метавонистам ба модарам паёмак фиристам. Дар интернет сайру гашт кунам. Ба дустонам занг занам. Вале, ин дигар Nokia билайн нест. Дастгоҳи гарон арзиш аст. Ман метавонам қобилияти онро зиёд кунам то он корҳои бузугтареро анҷом диҳад. Ман ба AppStore рафтам. Ин мағозаест, ки барномасозон ва ё ин ки падидаоварони мобилӣ, барномаҳои сохтаи худро дар онҷо мегузоран. Ман аз AppStore якчанд барномаҳои дигарри мобилиро дар iPhone-и худ насб кардам. Акнун ман метавонам шабакаҳои иҷтимоиро истифода барам. Аз Amazon ва Aliexpress либос харидорӣ кунам.

Ана ин аст, чизе ки ин дастгоҳҳоро афсонавӣ мекунад. Мо метавонем, дилхоҳ барномаҳоро созем ва дар онҳо насб кунем.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Ҳадафҳои якхелаи умумии дастгоҳҳои компютерӣ ба мо имконият медиҳанд, ки вазифаҳои муайянро анҷом диҳем.

Корбарон имконяит доранд то барномаҳои дилхоҳашонгро дар ин насб кунаду қобилияти ин дастгоҳҳоро зиёдтар кунад

Ингуна дастгоҳҳо: Компютерҳои хонагиӣ (PCs) Планшетҳо, Роёнаҳо ва смартфонҳо мебошанд.

Салом! Ризо инҷост! Ман медонам, Шумо аллакай дарсҳоеро, тамошо кардаистодаед, ки Шуморо дар истифодаи компютерҳо афоснавӣ мекунанд. Вале, дар ин дарс ман мехоҳам донишҳои компюетрии Шуморо ба дигар сатҳ барам.

Дар як бозии компютерӣ, ки Planescape torment ном дорад як душаман аст ва онро каламуш cranium мегӯянд. Дар танҳоӣ онро куштан хело осон аст. Вале, агар бо ӯ дигар каламушҳо якҷоя ки шаванд онҳо абарқудраттар мешаванд. Ҳар як боре, ки як каламуши дагар ба онҳо ҳамроҳ мешавад, онҳоро хатарноктар мекунад. Билохира ҳамаи онҳо якҷоя шуда, дастаи калламушҳоро ташкил медиҳанд. Ин онҳоро даҳшатноктарин душман барои қаҳрамони ҳамин бозӣ мекунад.

Компютерҳоҳам ҳамингуна кор мекунад. Баъд аз чархи велосибед, компютерҳо шояд мошинҳои аз ҳама муфид ва АФСОНАВИТАРИНЕ бошанд, ки инсоняит то ҳол офаридааст. Онҳо комилан зиндагии моро иваз кардаанд. Қариб дар ҳама соҳаҳо, компютерҳо истифода мешаванд. Аз ҷустуҷӯи доруи нав дар тиб то тамошои наворҳои Ризо дар YouTube.

Вале, агар Networking ва ё Шабакаcозӣ намебуд, компютерҳо он қадар машҳур ва муфид намебуданд. Компютер худаш як дастгоҳи абарқудратест, ки метавонад вазифаҳоеро анҷом диҳад, ки бе компютер он вазифаро анҷом додан душвор аст, ё ғайри имкон.

Вале! Ҳангоме, ки шумо ҳар як компютери саёраро ба як Шабакаи бузурги иртиботӣ пайваст мекунед, чизҳои хело ҷолибе руй медиҳанд.

Шабакае, ки эҳтимол шумо бо он бештар ошно ҳастед, инчунин фаҳмиданаш душвортар аст. Ин муъҷизаи асри 21-ро мо Интернет мегӯем. Ман фикр намекунам, ки дар таърихи инсоният, чизе вуҷуд дошта бошад, ки онро бисёриҳо истифода бурда бошанду, одамони кам онро фаҳмида бошанд. Ана Интернет ҳамон чиз аст. Бисёре аз одамони саёра онро истифода мебаранд, вале кам ҳастанд одамоне, мефаҳманд ки он дар асл, чӣ тавр кор мекунад.

Барои фаҳмидани он, ки чӣ тавр Интернет кор мекунад, Шумо бояд аз шабкаҳои одитарин оғоз кунед ва баъдан ҳаминхел боло равед. Мо пурратар ва форатар дар бораи ин мавзӯъ дар боби даҳум хоҳем гуфт.

Ҳоло бошад, биёед ба Шабакаҳои маҳаллӣ нигарем. Шояд, дар хонаатон, Шумо аллакай роутер дошта бошед. Модем. Якхелҳо онро WiFi мегуянд. WiFi-и хона. Ана дар ин роутери хонаи Шумо, шояд ки якчанд дастгоҳҳои дигар пайваст шуда бошад. Телефони Бибикалонат, Планшети хоҳарат, Компютери падарат. Ана вақте, ки ҳамаи ин дастгоҳҳо дар як роутер пайваст мешаванд, онҳо LAN ва ё Local Area Network-ро ташкил медиҳанд. Ба тоҷикӣ онро мо “Шабакаи маҳаллӣ” мегӯем.

Гуруҳи компютерҳо ва ё дигар дастгоҳҳои шабакавие, ки дар як макон бо ҳамдигар муошират мекунанд LAN номида мешаванд. LAN ин оддитарин шабакаи компютерист. Агар дастгоҳҳо хоҳанд, ки бо ҳамдигар дар LAN пайваст шаванд онҳоро як дастгоҳи дигар ки ном дорад Switch (Свич) пайваст мекунонад.

Ана ҳамон Роутере, ки бачаҳои ширкати TojNet оварданду дар хонаи Бибикалонат гузоштанд, дар дохилаш аллкай ҳамон Switch-ро дорад. Ана сипос ба Switch, ки ту метавонӣ ягон файлро аз як дастгоҳ ба дастгоҳи дигар ҳамрасонӣ кунӣ. Ва ё бо дӯстонат дар компютерҳое, ки Интернет қаҳвахонаҳо ҳастанд ва дар як LAN қарор доранд, Countr Strike бозӣ кунӣ. Ва ё ин, ки дар ҷои корат NetWork printer ва ё инки Принтери шабакавӣ доред ва ту метоавни чизеро чоп кунӣ. Ва дигару дигар…

Шабакаҳои маҳаллӣ одатан барои ташкил намудани робитаи байни компютерхои як бино ё корхона созмон дода мешаванд. Онҳо баландсуръаттар ҳастанд назар ба Интерет. Ингуна шабкаҳо барои дилхоҳ ширкат АФСОНАВӢ ҳастанд. Ту дар оффиси худ метавонӣ як компютери абарқудратеро гузорӣ ки мо онро СЕРВЕР мегӯем. Ҳаммаи коргаронат метавонанд ба он сервер ҳуҷҷатҳоро захира кунанд ва дар дилхоҳ вақт, дилхоҳ коргар метавонад, ба онҳо дастрасӣ пайдо кунад.

Ана як қадам болотар аз LAN, онро мо WAN ва ё инки Wide Area Network мегӯем. “Шабкаи Густурда”. Агар компютерҳои корхона ва маҳалаи Шуморо, ба компютерҳои корхона ва маҳалаи мо пайваст кунем, он гоҳ мо Шабакаи Густурда ва ё WAN-ро ташкил медиҳем. Барои мисол:

Мо оффиси ITomuz-ро дар Душанбе месозем ва он аллкай LAN-ро дар худ дорад. Мо ба хулосае, меоем ки оффиси худро дар Хуҷанд ҳам кушоем. Ана, агар хоҳем, ки ҳардуи LAN-ҳоро дар ду шаҳр пайваст кунем ба мо лозим аст то WAN бисозем. Барои ин корро кардан ба мо Router /раҳёб ва ё модем лозим аст. Ана модем бошад, дар Swich-ҳои ҳарду оффис пайваст мешавад ва онҳоро бо ҳамдигар васл мекунанд.

Ҳангоме, ки Шумо якчанд LAN-у WAN-ҳоро бо ҳамдигар пайваст мекунед, он бузургтар мешавад (ба мисли ана ҳамон каламуш) ки онро мо Интернет мегӯем.

Интернет ин шабака аст. Шабакаи ҷаҳоние, ки ба инсоният имконят медиҳад, корҳои муъҷизавиеро анҷом диҳад. Дар инҷо албата чизҳои хурди зиёде ҳастанд, ки мо бояд донем - вале идея якранг аст. Дар ин дарс ҳамин қадар донитсан кофист.

LAN-ҳо шабкаҳои маҳалӣ ҳастанд ва одатан хурд.

WAN-ҳо якчанд шабкаҳои маҳалиро бо ҳам мепайванданд.

Интернет, қариб ҳамаи ин шабакаҳоро бо ҳам мепайвандад ва он ҷаҳонист. Дӯсти азиз, хуш омадӣ ба ҷаҳони шабакасозӣ. Ва ё Welcome to Networking.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Вақте, ки компюетрҳо бо ҳамдигар мепайванданд, қудратманд мешаванд

Switch гуруҳи хурди компютерҳоро дар LAN мепайвандад

Роутерҳо/раҳёбҳо як ва ё якчанд Lan-ҳоро ба Wan-мепайвандад (ба мисли Internet)

Вақте, ки Интернет-Интернет шуд, ва ҳато саги ҳамсояи ман низ метавонад дар интернет дӯстдӯхтар пайдон кунад, одамони ҳушманду доно барномаҳоеро сохтанд, ки мо онҳоро дар Интернет истифода мебарем. Дар гузашта, ба ту лозим буд, ҳар як барномаро дар компюетри худ насб кунӣ. Ман дар хотир дорам, ки дар солҳои 2013, дар компютери худ Windows XP доштам ва агар мехостам, ки ягон расмамро таҳрир кунам ба ман лозим буд то Adobe Photoshop-ро дар комютери худ насб кунам. Дар он вақт, ки ман интерет надоштам, ба ман лозим буд, то ба маркази ноҳияамон равам ва баъдан аз акаи Бахтиёр диски Adobe Photoshop-ро харидорӣ кунам.

Вале!!! Имрӯз ту ҳам метавонӣ ин барномаҳоро дар компютери худ Locally насб карда кор кунӣ ва ё инки ту метавони онҳоро дар Браузери худ истифода барӣ. Ин барномҳо дар комптери ту насб намешаванд, балки онҳо дар комюптерҳои дурдаст насб шудаанд. Дар компютерҳои Интернет. Дар фазои абрӣ. Аниқтараш дар Серверҳо. Биёед ман ба Шумо якчанд нумунаҳо аз Системаҳои компютерии дурдастро нишон диҳам,

“Ба қаҳвахона рав ва дар бораи барномаҳо Office-и онлайнӣ гап зан”

Ман ҳоло дар қаҳвахона ҳастам. Аз WiFi-и онҳо истифода бурда ба Интернет пайваст шудаам. (Албатта, ки VPN-ро ҳам фаъол кардаам.) Ин Роёна аз Ширкати ман аст ва он қадар барномаҳо дар дохилаш надорад. Вале, якхел рузҳо ки ман аз қаҳвахона барои якчанд соат кор мекунам, ба ман лозим аст, то барномаҳои оффисиро истифода барам. Ана ман ҳамон барномаҳои оффисиро дар браузерам истифода мебарам ва номаш аст: Microsoft Office 365. Ана ҳамин O365 ба ман имконяит медиҳад, ки барномаҳои Оффисиро ба мисли Word, Excel, PowerPoint истифода барам. Ман ба аккаунти Microsft-ам ворид мешавам ва буум!!! Ман ҳаммаи он барномаҳоро дар Веб истифода хоҳам бурд. Сипос ба Системаҳои компютерии дурдаст!

”Ба боғ рав ва дар бораи YouTube наворҳо гап зан”.

Ман ҳоло дар боғ қарор дорам. Ба Интернет ба воситаи Cellular ва ё ин, ки интернети мобилиям пайваст шудааму YouTube-ро тамошо дорам. Дар телефонам, барномаи YouTube насб шудааст. Вале! Видеое, ки ман тамошо дорам дар телефонам нест. Дар ким-куҷое дар Абр захира шудааст. Дар серверҳои Google.

Ҳоло, ки ман наворҳои хандаовари акаи Ғарибшоро тамошо дорам, смартфони ман ба ана ҳамон Серверҳои Абрӣ пайваст мешаваду онҳоро дар телефони ман дар як вақту замон, пахш мекунад. Оё ин муъҷиза нест? Сипос ба Системаҳои компютерии дурдаст!

“Ба мизи корӣ рав ва дар оҷно дар бораи Мошинҳои Виртуалӣ гап зан”

Чӣ тавре, ки дар як наворе ман ба Шумо дар бораи Мошинҳои Виртуалӣ фаҳмонда будам. Мо ҳатто метавонем якчанд компютер дар дохили компютери худ созем. Ман дар ин навор Kali Linux ва Windows-ро дар компюери худ, ки Windows дорад насб кардаам. (Баъд аз навор)

Имрӯзҳо мо як маълумоти зиёдеро аз интернет ёфта метавонем. Мо метавонем барномаҳои гуногунро дар Браузери худ истифода барем. Ҳатто ту метавонӣ бо телефони худ, комютери худро аз дигар минтақи саёра идора кунӣ, то вақте ки ба Интернет пайваст ҳастӣ. Системаҳои компютерии дурдаст!

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Системаҳои компютерии дурдаст имкониятҳои маҳаллӣ (local) афзун мегардонад

Барномаҳои онлайнӣ ба компютер имконият медиҳанд то дар он барномаҳои зиёдеро дар худ захира накунад ва сабуктар бошад

Хотираҳо онлайнӣ ва системаҳои онлайнӣ маълумоти шуморо аз нобуд шудан ҳимоя мекунанд вақте, ки агар комютератон (яке аз кор монад- Local crashes)

Системаҳои махсуси компютерӣ вазифаҳои муйянро анҷом медиҳанд. Сестемаи нуқтаи фурӯш ва ё инки POS, ATM ва ё ин, ки GPS. Онҳо муҳим ҳастанд. Вале, биёед мураккабтар гап занем. Ингуна Системаҳои махсуси компютерӣ дар ҳама ҷо ҳастанд.

“Ба мағоза рав ва якчанд компютеҳоро расм гир” Ин комютер аст. Ин комютер аст. Ин комютер аст. Ин комютер аст. Ин комютер аст. Ин комютер аст.

POS: Ба назди компютери фуруши билетҳои афтобус рав.

Ин Системаи нуқтаи фурӯш ва ё инқи POS (Point of sale system) аст. Ин ба мо кумак мерасонад то чизе харидорӣ кунем. Ин Input ва Output хусусиятҳо дорад. Бо тариқи ин тугмаҳо мо метавнем бо он фармон диҳем. Дар ин экран бошад барои Output. Қуваи коркарди кофие доред, ки ба сервере пайваст мешавад ва маблағи шуморо мегирад.

ATM: Automated teller machine - Мошини пулакии автоматӣ (Поёнаи пулгирӣ)

Ин ATM ном дорад. Бо мо кумак мерасонад, ки корҳои аввалияи боникро анҷом диҳем. Ба мисли POS инҳам Input ва Outputу Қуваи коркарди кофие доред, ки ба сервери бонк пайваст мешавад ва ба Шумо хизмат мерасонад.

GPS: Global positioning system - Сомонаи мавқеиятёбии ҷаҳонист, ки аз осмонҳо ба мо кумак мерасонад, то ба нишонии дилхоҳамон равему аз касе дигар нишонӣ напурсем. Имрӯзҳо ҳар як автомобил дар дохили худаш GPS дорад. Ба мо дигар лозим нест то як дастгоҳи GPS-ии дигаро гирему гардем. Дустони ман, ки дар NewYork таксӣ меронанд, имрузҳо Google Maps-ро истифода мебаранд, ба ҷои GPS.

Ронандаҳои муҳтарам. Вақте, ки GPS ба Шумо роҳ ниҳон медиҳад, камтар бо диққат бошед. Ман одамонеро медонам, ки ба дарё монишро ронданд, чун GPS онҳоро гуфт, ки ба онҷо ронед 😄

Ба фикрам, GPS танҳо мехоҳад нишон диҳад, ки хело осон аст, инсониятро аз байн бурдан 😂

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Системаҳои махсуси компютерӣ вазифаҳои муйянро анҷом медиҳанд (ба мисли ATMҳо)

Одатан ба Системаҳои махсуси компютерӣ мо ягон хусусиятҳои дигар илова намекунем

Системаҳои махсуси компютерӣ дар ҳама вуҷуд доранд

Шумо шояд дар бораи воҳиди пардозиши марказӣ ё CPU шунидаед, ки онро мағзи компютер ҳам меноманд. То ҷое ин гап дуруст аст,вале на он қадар зеро ки CPU-ҳо воқеан доно нестанд. Онҳо танҳо дар ҳисобу китоби аввалияи математикӣ чунон қудратманданд, ки боварнакарданист. Дар натиҷаи таъсири математика ва рақамҳо омӯзиши CPU каме тарснок менамояд.

Пас, биёед омӯзиши CPU-ро воҳима накунем ва бо як муқоисаи одӣ оғоз кунем: Дар вақти донишҷӯиям ҳамсояе доштам бо номи Эмил, ки лақабаш CPU буд. Ҳамсояи ҷолибе буд. Вай аҷибтарин инсоне буд, ки то ба ҳол вохӯрдаам. ҳамсояи олие буду, бачаҳаки гапдаро. Вале! Як хел вақтҳо гушчапарӣ мекард.

Биёед мефаҳмонам:

CPU дар иҷрои он чизе, ки шумо аз ӯ талаб мекардед, АФСОНАВӢ буд. Вале, ӯ ба дастурҳои шумо аслан аз ақли солим кор намегирифт. Вай ҳамеша он чизеро, ки шумо аз ӯ дархост мекарадед, ҳамонро мекард. Ҳамин тавр, агар шумо аз ӯ хоҳиш кунед, ки мизи кории худро боло барад, ӯ воқеан кӯшиш мекард, ки тамоми мизи худро боло барад. Агар шумо аз ӯ хоҳиш мекардед, обро дар газ монад, то ки чой нӯшем, у танҳо обро гирифта дар болои газ мерехт. Як вақт аз ӯ хоҳиш кардам, ки партовро бурда партояд. Вой!!! Хоҳиши ноҷое буд.

Муносибат бо ӯ, сабру ҳавсала ва энерҷии зиёдеро талаб мекард. Агар хоҳед, ки ӯ ҳуҷраи худро тоза кунад, шумо бояд тамоми равандҳоро қадам ба қадам ба ӯ гӯед. Равндҳо бояд мушаххас бошанд ва сипас аз ӯ хоҳиш кунед, ки ҳар як равандро бодиққат иҷро кунад. Ӯ онҳоро қариб дарҳол ба анҷом мерасонд, вале агар ин равандҳо нодуруст мебуданд, пас хонаашро тоза не, балки ба хок яксон мекард.

Хулоса ин аст, ки CPU-ҳои компютер ҳам ҳамингуна кор мекунанд. Онҳо як қатор вазифаҳои одии фардиро иҷро мекунанд, аммо онҳоро чунон зуд иҷро мекунанд, ки ин хело осон ба назар мерасад. Ҳамаи CPU-ҳо якчанд хусусият доранд, ки мо бояд дар хотирамон гирем: Суръат ва мураккабият.

Оғоз мекунем аз суръати онҳо: Суръати CPU-ро мо бо Ҳертс чен мекунем. Яъне як чарха дар як сония. CPU-ҳои муосир чунон тезанд, ки онҳо бо гигаҳертс ё миллиард чархаҳо дар сония чен карда мешаванд. Ин маънои онро дорад, ки як CPU метавонад дар сония якчанд миллиардҳо корҳои инфиродӣ анҷом диҳад. Ин хусусияти якумашон буд.

Хусусияти дуюм ин мураккабии онҳо аст: Агар, ки бореҳам компютери бибикалонатро Windows насб карда бошӣ, пас ту дар бораи ин шумораҳо маълумот дорӣ. Ва ё ин, ки онҳоро дидаӣ, дар куҷоед. 32 бита ва 64 бита. Биёед мефаҳмонам, ки чӣ ҳастанд инҳо.

Шумо CPU-ҳои муосирро ҳамчун протсессори 32 бита ё 64 бита пайдо мекунед. Инҳо шумораҳои дуӣ ҳастанд. Дар бораи ададҳои дуӣ дар дарсҳои оянда боз пурратар суҳбат мекунем. Ҳоло бошад, биёед фарқият байни CPU-ҳои 32 бита ва 64 бита:

CPU-ҳои 32-бита версияҳои 32-бити нармафзор, аз ҷумла системаҳои оператсионӣ ва барномаҳоро пуштибонӣ мекунанд. Илова бар ин, онҳо маҳдудиятҳои зиёде доранд, дар истифодаи хотираи компютер. Дар бораи хотира дар дарсҳои оянда пурратар гап мезанем.

Ана CPU-ҳои 64-бита нисбат ба CPU-ҳои 32-бита хеле қавитар ва мураккабтаранд. Ва маҳз барои ҳамин ту дар компютери бибикалонат Windows 10ҳи 64 бита бояд насб кунӣ. Вагарна, аз пули нафақааш ба ту семичкаи симбаи сиёҳ намехарад.

Агар, ки ту Windows 10-ро дар комютери бибикалонат насб кардӣ, ин 64 бити протсесори комютерро истифода мебарад ва маънои онро дорад, ки компютери бибикалонат даҳ маротиба абарқудраттар ва зуддтар мешавад.

Умедвор ҳастам, ки ҳикояи ҳамсояи даврони донишҷӯиям Эмил ба Шумо писанд омад ва дар компютери бибикалонатон Windows 10 64 битаро насб хоҳед кард.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

CPUҳо қисми зиёди коркардро дар дастгоҳи компютерӣ иҷро мекунанд

Суръати CPU бо Гигагерц чен карда мешавад

CPU-ҳои муосир 32 бит ё 64 бит мебошанд

Гармӣ кушанда аст. Чуноне ки мардуми мо мегӯянд, гармӣ ба гӯристон мебараду сардӣ ба гулистон.

Биёед тасаввур кунем ки дар гармтарин нуқтаи Тоҷикистон Айвоҷ зиндагӣ мекунем. Иқлимаш хело аҷиб асту мардумонаш меҳрубон. Дар тобистон ин ҷо воқеан гарм аст. Дар фасли зимистон низ ин ҷо аксар вақт сард аст, аммо он мавсим танҳо як ё ду ҳафта давом мекунад. Вале, ҳатто ин минтақаи Тоҷикистон ҳам, дар муқоиса бо дохили компютер чизе нест.

Қувваи барқ воқеан зуд тавассути CPU ва платаҳои чопӣ як тонна гармӣ тавлид мекунад ва он гармӣ бояд ба ҷое биравад. Дар акси ҳол, чизҳои бад мисли дуд(сухтор) рӯй медиҳанд. Аз компютери сухта, ҳеҷ кас тамоман хурсанд намешавад.

Истеҳсолкунандагони компютерҳо барои интиқоли гармӣ якчанд усулҳоро истифода мебаранд. Ин усулҳо ба ду категорияи ғайрифаъол ва фаъол тақсим мешаванд.

Биёед аз сардшавии ғайрифаъол оғоз кунем. Сардшавии ғайрифаъол ба ҳаво такя мекунад. Қисмҳои компютер гарм мешаванд ва он гармӣ пароканда мешавад. Мисли он ки саг даҳонашро мекушояд ва гармӣ хориҷ мешавад.

Аагар кондитсионер хомӯш шавад, шумо чӣ кор мекунед? Қадами навбатӣ сардшавии фаъол аст. Хулоса сардшавии фаъол маънои истифодаи ягон намуди дастгоҳро барои тела додан ё кашидани гармӣ аз ҷузъҳои компютерӣ дорад.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Сардкунанҳо барои пароканда кардани гармӣ ба ҳаво кӯмак мекунанд

Фанҳо гармии бештарро ба ҳаво берун мекунанд

Мо метавонем сардкунандаҳои иловагиро истифода барем

Тавре шумо аз дарсҳои қаблӣ огоҳ ҳастед, компютерҳо ҳангоми иҷрои ҳама корҳо аз як раванди чор марҳилагӣ истифода мекунанд. Input, Processing, Output, ва Storage. Input ку осон аст. Танҳо мо ба компютер фармон медиҳем.

Вале! Барои кор кардани марҳилаи дуюм, ки Processing аст, якҷоя кардани як қатор қисмҳо талаб карда мешавад, ба монанди ҳофизаи CPU ва чипҳое, ки модартахтаро пуштибонӣ мекунанд. Илова бар ин, ба мо системаи оператсионӣ лозим аст, то ҳаммаи онҳоро бо ҳам дигар пайваст кунонад.

Дар инҷо албатта, ки CPU ҳаммаи Processing ва ё коркардро иҷро мекунонад. Вале! Маълум гардид, ки CPU-ҳо қариб ягон ҳофиза надоранд. Гушчапаранд. Ягон ҷизро дар хотир намегиранд.

Биёед одамонро дар инҷо мисол меорем. Одамонҳам ба мисли компютерҳо дастгоҳҳои воридсозӣ доранд. Ва ё ин, ки узвҳое доранд барои Input. Ба мисли: Нафас кашидан, буй гардан ва ё ин, ки ламс кардан.

Дар инҷо боз савол ба миён меояд: Агар одамон хоҳанд ки Process ва ё коркард кунанд маълумотеро, ки дирӯз омӯхта буданд, ин маълумотро аз куҷо меёбанд? Аз хотираи худ, ҳамин тавр не?

Вале, мушкилии CPU дар он аст, ки он умуман чунин ҳофизае надорад. Он ба як порча ҳофизаи алоҳида ниёз дорад, ки маълумоти дар ҳофиза доштаро нигоҳ медорад. Ана ин, вазифаи ҷонии random access memory ва ё Ram аст. Бо забони тоҷики мо онро “Дастрасии тасодуфӣ ҳофиза” меномем.

Ram қисме аз хотираи оперативӣ аст. Ту ҳозир пурсида метавони, ки: “Ҳей Ризо! Чӣ аст хотираи оперативӣ?” Хотираи оперативӣ яке аз қисмҳои ҳофизаи компютер мебошад, ки дар он муваққатан додаҳо ва амрҳо нигоҳ дошта мешаванд. Ҳангоми хомӯш кардани компютер ҳамаи иттилоот ва амрҳо аз ин ҳозифа нест мешавад.

Ram дар ҳақиқат ки хотираи афсонавист! Вале мутааасифона маълумотҳояш муваққатист. Агар қувваи барқ хомӯш шавад, тамоми маълумотҳои дар Ram захирашуда нобуд мешавад. Ин барои системаи оператсионӣ ва барномаҳо, он қадар мушкил нест, чун нусхаҳои онҳо дар хотираи дарозмуддат, ба монанди диски сахт, нигоҳ дошта мешаванд. Вале! Агар шумо ягон корро иҷро карда истода бошед ва ногаҳон барқ хомӯш шавад, пас додаҳои шумо аз Ram нест мешаванд.

Дигар чиз: Андозаи Ram. Биёед гирем, ки компютери Шумо 16 GB Ram дорад…. Агар шумо кӯшиш кунед, ки аз ҳад зиёд кор кунед, дастгоҳҳои ҳисоббарории муосир аз кор намемонанд. Онҳо танҳо суръатро суст мекунанд.

Агар шумо хоҳед, ки инро дар амал бубинед, танҳо кушодани барномаҳоро дар компютери мизи корӣ ё ноутбук оғоз кунед.

Ҳама дастгоҳҳои комютерии имрӯз ба Ram ниёз доранд. Дар дастгоҳҳои хурдтар, ба монанди смартфонҳо, истеҳсолкунандагон баъзан RAM-ро пинҳон мекунанд. iPhone-и ман Ram дорад, вале ман наметонам фаҳмам, ки чӣ қадар ондозаи Ram дорад. Ба ман лозим аст, то барномаҳои тарфаи 3-юмро истифода барам, то донам, ки чӣ қадар аст миқдораш.

Ин смартфони Android аст, ки Ram-ро дар қисмати дастгоҳи барномаи Танзимот ба таври возеҳ нишон медиҳад. Дар он ҷо ҷойе ҳаст, ки хотира номида мешавад ва он ҷо 2,2 ГБ аст.

Чаро рамро дар баъзе дастгоҳҳо пинҳон мекунанд? Чун дар баъзе онҳо, донистани андозаи Ram лозим нест. Чаро? Чун мо онро иваз карда наметавонем.

Ин компютери ман аст бо Windows 10 кор мекунад. Танзимоти система хотираи системаро дар Windows 10 нишон медиҳад. Тугмаи оғозро пахш кунеду барномаи Танзимотро клик.

Дар Танзимот Система клик кунед. Пас барои кушодани экран дар бораи -ро интихоб кунед. Пас, дар ин ҷо бубинед, ки Ram 16 ГБ чор гигабайт насб карда шудааст. Чӣ қадаре ки бештар бошад ҳамон қадар хубтар аст

Бисёре аз компютерҳо ба шумо имкон медиҳанд то RAM-и изофӣ илова кунед, то иқтидори умумии хотираро зиёд кунед. Шумо инчунин метавонед Ram-и насбшударо бо рамҳои дорои иқтидори калонтар иваз кунед, то компютератон абарқудраттар шавад.

Рамҳо ҳамеша кори умумии компютерро ба таври назаррас беҳтар мекунанд. Шумо метавонед Ram-ҳои аксари Windows, комютерҳову ноутбукҳоро иваз ва навсозӣ кунед.

Компютерҳои Apple як хел вақт гушчапарӣ мекунанд. Масалан, шумо метавонед бисёр iMacҳоро Ram-и нав илова кунед, аммо на роёнаҳои зеборо ба монанди MacBook Air.

Бисёри бад гуфтем дар бораи Ram. Вале, мехоҳам як чизи дигарро ҳам илова кунам.

Оё дар хотир доред, ки дар бораи 32 бита ва 64 бита Windwos гутфа будам. Ва такрор ба такрор мегуфтам, ки ин дафъа дар компютери бибикалонат Windows 10 64 битаашро насб кун?

Чаро? Чун Системаи оператсионии 32-бит, ба монанди баъзе версияҳои Windows, метавонад танҳо то чор гигабайт Ram-ро идора кунад. Вагар на ба Шумо системаи оператсионии 64-бита лозим аст.

Ҳама дастгоҳҳои комютерӣ Ram-ро барои хотираи система истифода мебаранд. Хотираи система тамоми маълумот ва барномасозии фаъолро нигоҳ медорад. Иқтидори умумии хотираи система бо гигабайт чен карда мешавад ва муайян мекунад, ки система дар як вақт чӣ қадар кор карда метавонад.

Системаҳои 32-бит бо чаҳор гигабайт хотираи система маҳдуданд. Системаҳои 64-бита бошанд метавонанд як қопча рамро идора кунанд.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Ram тамоми барномасозии фаъолро дар компютер нигоҳ медорад.

Хотираи система миқдори RAM-и истифодашаванда мебошад

Навсозии RAM кори компютерро АФСОНАВИТАР мегардонад

Input, Processing, Output, Storage. Қисмҳои комютрӣ ба пайвастшавӣ ниёз доранд, то ки кор кунанд. Ана барои ҳамин, ба мо модартахта лозим аст, то пайвастшавиро таъмин намояд.

Яке аз қисмҳои муҳимтарини компютери мо ин модартахта мебошад. Он муайян мекунад, ки кадом таҷҳизотро шумо метавонед дар компютери фардии худ насб кунед. Модартахта на танҳо ҳамаи дигар кисмҳои компютерро мепайвандад, балки кори онҳоро координатсия мекунад ва қувваи барқро ба система тақсим мекунад.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Модартахтаҳо пайвастшавиро байни дастгоҳҳо таъмин менамоянд

Ҳама чиз ба Модартахта пайваст мешавад

Ҳар як дастгоҳи компютерӣ Модартахта дорад

Шояд, ки ин шуморо ба ҳайрат наорад. Вале, дастгоҳҳои компютерӣ ба қувваи барқ ниёзд доранд. Безебии неруи барқ он аст, ки мо танҳо 2 интихоб дорем. Мо метавонистем ин дарсро Эдисон бар муқобили Тесла номгӯзорӣ кунем. Ҷанг дозем ҳардуяшонро. Ҳаҳаҳаҳа!

Нигоҳ кунед. Дар соли 1887, Тесла як муҳаррики индуксиониро таҳия кард, ки бо ҷараёни тағйирёбанда (AC) кор мекард.

АС ва ё “Alternating Current” бо забони тоҷикӣ “Ҷараёни тағйирёбанда” формати системаи энергетикӣ аст. Аз сабабе, ки он бартариҳо дошт дар интиқоли энергия ба масофаи дур ва баландшиддатӣ, онро дар Амрикор ва Аврупо бисёртар истифода мебурданд.

Вақте ки шумо лампаро ба розеткаи деворӣ пайваст мекунед ва онро фурӯзон мекунед, чароғ аз ҳисоби қувваи тағйирёбандаи ҷараён ва ё ин, ки AC мебарояд.

Аз тарафи дигар, дастгоҳҳои компютерӣ бо навъи дигари барқ кор мекунанд. Ин навъро мо ҷараёни мустақим ва ё DC мегӯем. Бо забони Инглисӣ (Direct current)

Ана дар инҷо якчанд гапу хабари дигар мешавад. Аввалан, ин ки батареяҳо қувваи ҷараёни мустақим ва ё DC Power-ро таъмин мекунанд. Аз ин рӯ бисёре аз дастгоҳҳои компютерӣ ба монанди смартфонҳо, планшетҳо, ноутбукҳо ва дигару дигар, барои қудрат ба батареяҳо такя мекунанд.

Дигар ин, ки ҳама дастгоҳҳо ба як навъ табдилдиҳандаи барқ ниёз доранд. Дастгоҳҳои хурдтар ва ҳатто телефони бибикалонат Адабтер дорад. Ҳаминхел не? Ана ҳамин Адабтер AC-ро аз разеткаи девори хонаатон мегирад ва онро ба DC табдил медиҳаду, батареяро пур мекунад.

Аксари Роёнаҳо ва ё ноутбукҳо дорои сими стандартӣ мебошанд, ки ба розеткаи деворӣ дохил мешаванд. Қисме, ки AC-ро ба DC табдил медиҳад, хишти барқӣ номида мешавад. Ту ҳозир гуфта метавонӣ, ки “Ҳей Ризо! Хишти барқияш бо чӣ аст?” Хуб як бор бубинед охир. Ба мисли хишт аст ва онро хишти барқӣ мегуянд.

Дастгоҳҳои компютерии калонтар ба монанди компютери мизи корӣ ҷузъеро истифода мебаранд, ки воҳиди таъминоти барқ ё (Power Supply Unit) PSU номида мешавад, то табдили AC ба DCро идора кунад. Ин аст намунаи Power Supply аз компюери ман….

Биёед ин дарсро ҷамъбаст намуда, унвони барвақт радшудаи Эдисонро дар муқобили Тесла бознигарӣ кунем. Томас Эдисон қувваи DCро ҳимоят кард. Никола Тесла AC-ро ҳимоя кард. АФСОНАВИТАРИН мошини барқии саёра бо батареяҳои DC кор мекунад ва он аз ҷониби ширкате истеҳсол шудааст, ки шумо шояд дар бораи он дар куҷое шунида бошед. Теслаи Афсонавӣ. Дигар ҷои баҳс нест.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Шабакаи барқ бо нерӯи барқи AC кор мекунад

Дастгоҳҳои компютерӣ бо нерӯи барқи DC кор мекунад

Табдилдиҳандаҳои барқ барои компютерҳо AC-ро ба DC иваз мекунанд

Системаи оператсионӣ барои пардозиши беҳтар ва муассиртари воҳиди пардозиш ва ҳамчунин мудирияти беҳтари иттилооти мухталифест, ки додаҳоро тақсим карда ва ба воҳиди пардозиш марказӣ (CPU) мефиристад . Даргоҳҳои иттилоот ки ин вазифаро бар уҳда доранд порти нармафзорӣ меноманд.

Теъдоди портҳои нармафзорӣ аз сифр то 65535 адад мебошанд ки шуморе аз онҳо тавассути муассисаи IEEE барои як зумра корҳое захира шудаанд ва боқимонадаи он озод мебошанд . Идораи портҳои нармафзорӣ тавассути Файервол (Девораи оташин) анҷом мешавад.

Албатта! Биёед ба ҷаҳони портҳо ва пайвасткунадаҳои компютерӣ шинос шавем. Дар ин мақола, мо интерфейсҳои гуногуни вуруд/хуруҷро, ки маъмулан хоси компютерҳои фардист, меомӯзем. Ҳоло бошад ба сайри ин пайвандҳои муҳим меравем, -

Омодаед?

Пайвасткунандаи PS/2:
Ин пайвасткунак як осори гузашта аст, ки асосан барои пайваст кардани мушҳо ва клавиатураҳои кӯҳна истифода мешавад. Ин як порти хурди мудавварест, ки мисли ҷодугар васл мешавад.

2.USB:

Портҳои кабуди USB дар ин рӯзҳо пайвасткунаки шумо барои қариб ҳар дастгоҳи периферии дигар мебошанд. Онҳо бисёрҷониба буда ва ба таври васеъ истифода мешаванд.

3.Пайвасткунакҳои видеоӣ барои мониторҳо:

HDMI (Интерфейси мултимедиявии сатҳи баланд): Дар мобайн дар қатори пайвасткунаки видеоӣ ҷойгир аст. Ин суперситораи видео ва аудиои баландсифат аст, ки бефосила пайваст мешавад.
DisplayPort: Дар ҳоле ки маъмулан дар дастгоҳҳои Apple ва баъзе компютерҳои Dell истифода мешавад, ин як варианти дигари пайвасткунандаи монитор аст.
VGA (Орояи намоиши тасвирӣ): Пайвасткунандаи кӯҳнаест, ки аксар вақт дар мониторҳои куҳнатар дида мешавад. Ранги он кабуд аст.
DVI (Робитаи визуалии рақамӣ)-Порти дигари кумакрасони монитор мебошад, ки одатан рангаш сафед аст. Ҳоло ҳам дар истифода мешавад.
eSATA, кӯтоҳшудаи External Serial Advanced Technology Attachment, интерфейсест барои пайваст кардани дастгоҳҳои нигаҳдории беруна ба компютер аст. Он ба стандарти SATA (Serial Advanced Technology Attachment) асос ёфтааст, ки барои дастгоҳҳои нигаҳдории дохилӣ истифода мешавад. eSATA барои таъмини пайвасти сигнал барои дастгоҳҳои нигаҳдории беруна тарҳрезӣ шудааст.

4.Портҳои USB (кабуд):

Ин портҳои иловагии USB кабуд шарикони боэътимоди шумо барои пайваст кардани дастгоҳҳои гуногун мебошанд.

Ethernet (RJ-45):

Порти росткунҷа барои шабака мебошад. Он ҷоест, ки шумо сими шабакавии худро барои пайваст шудан ба интернет ё шабакаҳои маҳаллӣ васл мекунед.

Пайвасткунакҳои USB 1.1 (Сиёҳ):

Ин портҳои USB сусттар мебошанд, аммо онҳо ба ҳар ҳол ба ҳадафҳои худ хизмат мекунанд.

Пайвасткунакҳои хурди аудио:

Инҳо пайвасткунандаҳо бо ранг ҳамоҳангшуда аудиоро идора мекунанд:
Гулобӣ: Барои микрофони шумо.
Сиёҳ: Барои дигар дастгоҳҳои аудиоӣ.
Сабз: Ҷоест ки шумо баландгӯякҳои худро васл мекунед.

Ин буд сафари афсонавии мо оид ба портҳо! Сафари пурфарозу нишеби даргоҳҳо(портҳо) ва пайвасткунандаҳо, ки компютерҳои моро ба садо ва ҳаракат меоварад.

Дастгоҳҳо компюетрӣ афсонавиҳанд. Онҳо маълумотҳоро коркард мекунанд. Онҳо ба мо кумак мерасонанд то муҳтаво эҷод кунем. Бо бибикалонамон дар суҳбат бошем. Бозӣ кунем.

Чӣ тавре, ки дар дарсҳои гузашта дидед, қисҳои коркард ва ё просесинг дар дохили дастгоҳҳо ҳастанд. Муносибати дастгоҳҳо бо корбар, ба тариқи Input ва Output амали мегардад.

Мисол: Дар АФСОНАВИТАРИН дастгоҳҳои компюетрӣ, ки смартфонҳо ҳастанд, ҳаммаи дастгоҳҳои Inputi ва Outpiti дохилан сохта шудаанд. Touchscreen ва ё шишаи ламсӣ ба мо имконият медиҳад, ки Input кунем ва ба компютер чизеро фармон диҳем, ва боз дар ҳамин шишаи ламсӣ ва ё экран маълумоҳоро бубинем.

Вақте, ки Шумо дастгоҳҳои компютерии абарқудраттаро истфода кардананашонро оғоз мекунед, оҳиста-оҳиста дастгоҳҳои Inputi ва Outputi аз ҳамдигар ҷудо шудан мегиранд.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Дастгоҳҳои компютерӣ дар шаклҳои гуногун меоянд
Ҳамаи хусусиятҳо имконоти вуруд ва баромад, аз қабили экранҳои сенсорӣ, клавиатура, мониторҳо, мушҳо

Чанд ангуштро мебинед? 10 ҳаминхел не? Инсонҳо ҳаминхел ҳисобу китоб мекунанд. Инглисҳо инро Base 10 мегӯянд. Мо аз 1 то ба 9 ҳисобу мекунем ва баъдан 10 мешаваду ҳаминхел меравад.

Вале! Дастгоҳҳои компюетрӣ ингуна кор намекунанд. Дастоҳҳои компютерӣ, сим ва қувваи барқро истифода мебаранд. Хулоса, ин ки: Онҳо дигар математикаро истифода мебаранд, ки номаш аст: Бинарӣ. Ва ё ин ки Base 2

Дар инҷо, ҳама гап дар бораи вазъяти қувваи барқ дар сим аст. Агар сим қувваи барқро дар худаш дошта бошад, пас он фаъол аст. Ҳаминхел не? Бале мо онро 1 мегӯем. Агар сим дар худаш қувваи барқ надошта бошад, пас он ғайрифаъол аст. Мо онро сифр мегӯем.

Биёед ин мавзуро душвор ва даҳшатнок намекунем. Аниқтараш ман ба Шумо амалан нишон медиҳам. Шунидан кай бувад монанди дидан.

Дар амал: Дар инҷо ман ман батареяҳо, тахтача ва 2 чароғакҳои LED дорам. Вақте, ки ман бо яке аз онҳо пайваст мешавам, барои мисол ин ошнои ман, ки аз тарафи чап аст, чароғаки LED равшан мешавад. Вақте, ки ман онро дур мекунам, он ғайрифаъол мешавад. Шумо метавонед, гӯед ки вазъияти пайвастшавӣ ё фаъол аст ё нофаъол.

Дар Бинарӣ мо инро 1 ва 0 мегӯем. Хуб фаъол 1 аст. Ғайрифаъол сифр аст. Акнун ки дар инҷо 2 ҷароғаки LED аст, ман шумораи комбинатсияро дучанд мекунам. Барои мисол: Ин ду чароғ метавонанд, ки ғайрифаъол бошанд ва мо онро 00 сифр мегӯем. Онҳо метавонанд, ки фаъол ва ғайрифаъол бошанд. 1:0 Ғайрифаъол ва фаъол. 0:1 ва ё ин, ки фаъол фаъол. 1:1 фаҳмидед?

Ҳар як симе, ки мо илова мекунем, он шумораи комбинатсияро дучанд мекунад. Бо як сим, ту метавонӣ 2 вазъият дошта бошӣ. Ё фаъол ва ё ғайрифаъол. Бо 2 сим ин рақам дучанд мешавад. Он метавонад то 4 комбинатсияи гуногуни фаъол ва ғайрифаъол бошад. Бо 3 сим 6? Албатта, ки не. Ин дучанд мешавад. 8 комбинатсияи гуногуни фаъол ва ғайрифаъол. Ва ҳаминхел меравем. 4 сим 16. 32.64.128 фаҳмидед?

CPU-ҳои замони муосир, дар якчанд навъҳои гуногун меоянд. 32 бита ва 64 бита. Системаҳои оператсионии замони имрӯзаҳам 32 бита ва 64 бита мебошанд. СPU-и 32 бита бо системаи оператсионии 32 бита танҳо, 4 ГБ Ram-ро бардошта метавонаду,халос. Ин маънои онро дорад, ки шумораи имкониятҳои фаъол ва ғайрифаъол 4.294.967.296-комбинатсияро дар бар мегиранд.

Вақте, ки ман аз 32 бита ба 64 бита меравам, оё ин шумораи комбинатсияҳоро дучанд мекунад? Чӣ фикр доред? Бале ё ки но бале? 50 ба 50? Не, албатта ки не. Танҳо аз 32 бита ба 33 бит метавонад шумораи комбинатсияҳоро дучанд гардонад. Ана агар 32 бита ба 64 бита равем! Оҳо ҳама гул боғи ба боғ мешавад. Он чунон дур мепарад, ки доштанаш ғайри имкон аст.

Ана маҳз барои ҳамин, дар ҳисоббарорӣ хело муҳим аст андозаи Ramу CPU-ву системаи оператсионӣ. Хулоса: CPU-и 64 бита бо системаи оператсионии 64 бита метавонанд як қопча RAM-ро дар худ дошта бошанд.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Компютерҳо ба дуӣ ҳисоб мекунанд: Фаъол ё нофаъол (On or Off)

Ҳар як сими иловашуда мураккабиро дучанд мекунад

CUP/OS-ҳои 32бита танҳо 4 ГБ Rom-ро бардошта метавонанд. Ба 64 бита рав агар зиёдтар хоҳӣ 👀

Дар дарсҳои гузашта мо гуфтем, ки чаро дастгоҳҳои копютерӣ ба Ram ниёз доранд. Боз CPU-ро ғайбат кардем, ки гучапар асту, хотирае дар худ надорад. Ана барои ҳамин, ба мо як хотираи зуди абарқудрати кутоҳмуддат лозим аст.

Дар инҷо як мушкилӣ аст: Ram ноустувор аст. Вақте, ки ту компютератро хомуш мекунӣ, ҳаммаи маълумотҳои дар Ram буда пуф, нобуд мешаванд. Агар хоҳӣ, ки ҳуҷҷатҳоро барои якчанд соат захира кунӣ, баъдан чӣ кор мекунӣ? Welcome to the Mass Storage Devices. Хуш омадед ба дастгоҳҳои захирасозии оммавӣ.

Дастгоҳҳои захирасозии оммавӣ бо навъҳои гуногун, намудҳои гуногун, техналогияҳои гуногун ва андозаҳои гуногун меоянд. Дар дарси оняда, дар бораи онҳо пурратар хоҳем гуфт. Дар ин дарс бошад, мо дар бораи АФСОНАВИТАРИН ва мушҳуртарин хотираи комютер суҳбат мекунем, ки ном дорад: хотираи сахт. Hard drive ва ё ин ки тоҷикони Руссия: жосткий диск.

Диски сахт, ин дастгоҳе аст, ки мо дар он маълумотҳоро барои муддати зиёд нигоҳ дошта метавонем. Вақте, ки бибикалонат комютерашро хомуш мекунад, расмҳои давраи ҷавонияш нобуд нахоҳанд шуд. Вақте, ки копютерашро фаъол мекунад, расмҳои давраи ҷавонияш дар онҷо ҳастанд. Ин маълумотҳо дар ин хотира мемонанд, то вақте ки бибикалонат онҳоро шахсан нобуд насозад.

Вале! Якхел вақтҳо набераҳои гушчапар метавонанд, сарвайрон бошанд ва диски сахти комютери бибикалонро гиранду шикананд. Чаро? Чунки ба мо аз туйи ҳамсоя қанд наоварди гуфта.

Дастгоҳҳои сахтаро мо бо 2 роҳ чен мекунем: Иқтидор (ва ё инки чӣ қадар андоза маълумотро онҳо дар худ бардошта метавонанд ва суръат ( ва ё ин, ки то чӣ андоза зуд онҳо метавонад он маълумотро дастрас кунанд)

Биёед аввал, дар бораи Иқтидор суҳбат мекунем: Дастгоҳҳои компюерӣ маълумотро дар шакле коркард мекунанд, ки бинарӣ номида мешавад. Ки он аз якчанд якҳо ва сифрҳо иборат аст. Ин маънои онро дорад, ки ҳар як маълумоте, ки дар комютари Шумо аст, он аз қопча сифрҳо ва якҳо иборат аст.

Вай расми кудакият? якҳо ва сифрҳо. Расми хатми донишгоҳат? Якҳо ва сифрҳо. Бозии комютерии афсонавие, ки ту бо дустат бозӣ мекунӣ? Як қопча аз якҳо ва сифрҳоро дар худ дорад.

Ана маҳз барои ҳамин мо як умр мегӯем, ки комютарҳо рақамӣ ҳастанд. Ҷаҳони рақамӣ. Чаро? Чун онҳо бо тариқи рақамҳо кор мекунанд. якҳо ва сифрҳо.

Биёед акнун донишҳои комюериамонро абарқудраттар мекунем. Дар системаи дуӯ як рақам (фарқе надорад, ки вай сифр аст ва ё як) онро мо 1 бит мегӯем.

8 bits = 1 byte

Ана ҳаминхел мо андозаи Иқтидори хотираро чен мекунем.

1024 bytes = 1 kilobyte

1024 kilobytes = 1 megabyte

1024 megabytes = 1 gigabyte

1024 gigabytes = 1 terabyte мешавад, ки инрӯзҳо мо бисёре аз хотираҳоро чен мекунем.

Аз нуқтаи назари амалӣ, дискҳои калонтар маълумотҳои бештарро нигоҳ медоранд ва онҳо зуддат боло мераванд. Барои мисол:

Муссиқии оддии фалак ва ё, репҳои акаи ШОН МС, ки ман дар комютери худ дорам, оддатан 3 МГ андоза доранд. Маънои онро дорад, ки як диске, ки андозаи хотирааш як гигабайт аст, метавонад тақрибан 330 сурудро дар худ нигоҳ дорад.

Ана хотрраи 2 гига онро дучанд мекунад; 650 суруд. Хотираи 1 терабайта, ки 1000 ГБ аст, метавонад 350 000 сурудро дар худ захира кунад.

Барои ITF+ тоҷикӣ, Шумо бояд қобилияти нисбии дискҳоро фаҳмед, то системаеро интихоб кунед, ки ниёзҳои шуморо қонеъ мекунад. Ҳуҷҷатҳои барномаи Word он қадар ҷои зиёдро ишғол намекунад. Чун, калимаҳо он қадар макони зиёдро намегиранд.

Сайру гашти Интернет ва хондани мақолаҳои Ризо Гиёев дар www.rizogiyoev.com он қадар хотираи зиёдро талаб намекунанд. Барои ин вазифаҳоро анҷом додан, мо дастгоҳҳои комютерие истифода мебарем, ки ба онҳо онқадар андозаи зиёди хотира лозим нест.

Ин роёна, ки бо худ зиёда аз 500 GB хотира дорад, ба Шумо имконият медиҳад, ки ҳама гуна корҳои ҳисоббарориро иҷро кунед. Наворе, ки Шумо ҳоло тамошо доред, хелоҳам калон аст. Тасвири аслӣ, ки барои сохтани ин дарси панҷдақиқаӣ истифода шудааст, панҷ гигабайт аст.

Дастгоҳи комютерие, ки ин наворро таҳрир кардааст, хелоҳам абарқудрат аст. 2 TB хотираи SSD-ро дар худ дорост. 1 TB хотираи дохилӣ ва 1 TB хоитраи берунӣ. Барои маълумоти бештар, дарси ояндаро тамошо кунед.

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Дискҳои сахт барои компютерҳо захираи заруриро фароҳам меоранд

Иқтидори HDD бо ГБ ва ТБ чен карда мешавад

Ҳадафи ҳисоббарорӣ эҳтиёҷоти иқтидорро муайян мекунад

Биёед он дар бораи он чизе, ки то ҳол медонем, суҳбат кунем.

1. Дастгоҳҳои комютерӣ дар шаклҳои гуногун ва андозаҳо гуногун меоянд. Аз соатҳои доно то ба суперкомпютерҳо, аз насосҳои газ то ба мошинҳои кассавӣ дар супермаркет. Ҳамаи ин дастгоҳҳо аз сиситеамҳои оператсионӣ истифода мебранд.

2. Ҳар як дастгоҳи компютерӣ дори системаи оператсионӣ мебошад. Вақте ки сухан дар бораи дастгоҳҳои компютерии фардӣ меравад, дар пеши чашмони мо Windows, Mac OS, Chrome OS, Linux, iOS, намоён мешавад. Оҳҳ аз хотирам баромад: Android ва Windows Phone. Ҳаҳаҳа (Ба рости ҳамин Android ҳаргиз ба ман писанд наомад.)

Ҳар як системаи оператсионӣ навобаста аз ҳаҷму вазн ҳамон чаҳор хусусиятро пешниҳод мекунад:

Он интерфейси корбарро таъмин мекунад.

Он ҳамоҳангсозии байни бахшҳои сахтафзорро таъмин мекунад.

Он саломатӣ ва кормадии дастгоҳро назорат мекунад.

Он роҳи захирасозӣ ва дарёфти маълумотро таъмин мекунад.

Биёед, қисми боқимондаи ин дарсро бо мисолҳо дида мебароем.

Ipad-и ман: Сиситемаи оператсионӣ кумак мерасонад, то қисмҳои Input, Output ва Processing якҷоя кор кунанду ягон вазифаро анҷом диҳанд. Афстнавитарин мисол ин iPad буда метавонад. Системаи оператсионӣ ва сахтафзор бо ҳам зич часпидаанд ва ҳамаашон як ҳастанд.

Ҳар як системаи оператсионие ки шумо доред як роҳи муоширатро бо дастгоҳ фароҳам меорад. Масалан СО Виндовз муоширати моро бо роёна ва барномаҳои дохили он ҳамчун миёнарав фароҳам меоварад. Windows барои кушодани барномаҳо шаклакҳои гуногунро пешниҳод мекунад ва дорои экрани хуби мизи корӣ барои баромад мебошад.

Аммо дар бораи смартфон чӣ гуфтан мумкин аст? Мошин ва интерфейс ҳама бо ҳам омехта шудаанд.

iOS ҳамаи барномаҳои шуморо нишон медиҳад. Экрани сенсорӣ ба iOS мегӯяд, ки шумо мехоҳед як барномае мисли Safari-ро бор кунед ва сипас дар интернет сайр кунед. iOS ба шумо имкон медиҳад, ки барои иваз кардани барномаҳо ба чап ё рост равед. Ин системаи оператсионӣ мебошад, ки интерфейси корбарро таъмин мекунад.

Ин компютери бозии ман аст ки дар он плеер бо одамони дигар тавассути шабакасозӣ мусобиқа мекунад. Системаи оператсионӣ имкон медиҳад, ки ҳамаи ин дастгоҳҳо бо ҳам муошират кунанд. Танҳо системаи оператсионӣ барои иҷрои ин вазифа барномасозӣ қодиранд.

Ҳар як системаи амалиётӣ барои нигоҳдорӣ ва ҷустуҷӯи маълумот имконият фароҳам меоварарад. Системаи оператсионӣ сохторҳоро барои захира кардани файлҳо ва папкаҳо ва инчунин системаҳои номгузорӣ, ки имкон медиҳад, эҷод мекунад шумо барои дастрасӣ ба он чизе, ки захира кардаед. Масалан, мизи корӣ дар компютери MacOS-и ман дорои нишони диски сахти ман аст, мегӯяд Macintosh HD.

Онро ду маротиба клик кунед, то сохтори папкаҳои дискро кушоед. Яке аз пайвандҳои дар тарафи чап бударо пахш кунед, масалан ҳамаи файлҳои ман барои дидани мундариҷаи он контейнер.

- Аммо дар бораи дастгоҳе ба монанди Chromebook чӣ гуфтан мумкин аст? Ин компютерест, ки асосан барои кор тарҳрезӣ шудааст ва ҳамеша бо истифода аз абзорҳои веб ба интернет пайваст аст ва фазои абрӣ захира мешавад.

-Оё он сохторҳои нигаҳдории маълумот ва номгузорӣ эҷод мекунад? Ҷавоби оддӣ ҳа, албатта чунин аст.

Аммо он аз он чизе, ки шумо дар компютер ё Mac интизоред, каме фарқ мекунад. Барои дидани сохторҳои нигоҳдорӣ ҳама барномаҳоро кушоед ва барномаи файлҳоро пахш кунед. Барои дидани файлҳои онлайни худ тасвири My Drive -ро пахш кунед. Шумо метавонед дар ин ҷо ҷустуҷӯ кунед ё аз рӯи имконоти гуногун ҷудо кунед.

Ман метавонам ба шумо мисолҳои зиёди дастгоҳҳои компютериро нишон диҳам, ки ҳамаи чаҳор ин функсияҳоро намоиш медиҳанд? Вале, кадом дастгоҳҳои компютериро шумо истифода мебаред?

Оё ҳамаи онҳо дорои интерфейси корбарӣ ва ҳамоҳангсозии сахтафзор мебошанд?

Оё онҳо саломатии системаро назорат мекунанд?

Оё онҳо захирасозӣ ва ҷустуҷӯи маълумотро имкон медиҳанд?

Ин аст вазифаи хонагии шумо. Дар шарҳҳо нависед

АЗ ИН ДАРС ЧӢ ОМӮХТЕМ:

Ҳар як системаи оператсионӣ интерфейси корбарро барои муошират таъмин мекунад

Ҳар як ОС ҳамоҳангсозии сахтафзорро таъмин мекунад ва саломатиро назорат мекунад

Ҳар як ОС роҳи нигоҳдорӣ ва дарёфти маълумотро фароҳам меорад

Системаҳои оператсионӣ, қариб ки якхел ҳастанд. Вақте ман аз дустонам, ки дар Душанбе зиндагӣ мекунанд, мепурсам, ки чаро MacBook намехаред, мегуянд, ки душвор аст, истифода бурдани Mac OS. Вале, ман фикр мекунам, ки онҳо танбал ҳастанд.

Мутаасифона дар инҷо ҳамааш айби Microsoft Google ва Apple аст. Онҳо танҳо номҳои барномаҳо ва асбобҳои системаҳои оператсионии хуро иваз кардаанд.

Дар ин дарс, ман як вазифаро дар якчанд системаи оператсионӣ анҷом медиҳам. Дар ин раванд, номҳои ҳар як барнома ва асбобҳои ин системаҳои оператсиониро ба шумо мегӯям. Windows, Mac OS, Linux, Chrome OS, iOS ва Android.

Мақсад ин аст, ки вақте ки ту ҷои кори аввалини худро дар IT ки гирифти ва як корбари MacOS ба ту занг зад ва гуфт, ки ман дар doc зер кардаму сафариро ёфта дар интернет сайру гашт кардам. Инак 5 руз мешавад, ки Safari дигар кор намекунад.

Ана акнун фаҳм, ки корбарони Windows ҳам метавонанд занг зада гуянд, ки ман дар болои Тиреза зер кардаму, Edge-ро аз Minu ёфта дар интернет сайру гашт кардам. 5 руз мешавад, ки Edge дигар кор намекунад.

Танҳо фаҳм, ки ҳардуи ин корбарон якхел мушкилӣ доранд. Мушкилиашон ин Браузер аст. Танҳо номҳои браузер дар сиситемаҳои оператсионии гуногун, гуногун ҳастанд.

Барои Ризо: Аз Windows Edge-ро кушо ва расми бедандонатро ёб.

Аз Linux ин корро кардем.

Аз iPad ин корро кун

Аз iPhone ин корро кун

Аз Android ин корро кун

Аз Chrome OS ин корро кардем

Интерфейси системаи оператсионӣ ба тарзи муоширати корбар бо системаи оператсионӣ барои иҷрои вазифаҳои гуногун ишора мекунад. Ин қабатест, ки байни корбар ва системаи оператсионӣ ҷойгир буда, ба корбарон имкон медиҳад, ки бо система муошират кунанд ва ба захираҳои он дастрасӣ пайдо кунанд. Интерфейси системаи оператсиониро метавон ба намудҳои гуногун тақсим кард, аз ҷумла:

Интерфейсҳои ба матн асосёфта (CLI-command-line interface): Ин интерфейсҳо барои ҳамкорӣ бо система фармонҳои матниро истифода мебаранд, ба монанди чопкунии фармонҳо дар равзанаи поёнаҳо.

Интерфейси графикии корбар (GUI-graphic user interface): Ин интерфейсҳо барои ҳамкорӣ бо система унсурҳои визуалӣ, аз қабили равзанаҳо , нишонаҳо ва менюҳоро истифода мебаранд.

Интерфейсҳои гибридӣ: Ин интерфейсҳо унсурҳои ҳам интерфейсҳои матнӣ ва ҳам графикиро муттаҳид намуда, омехтаи вуруди сатри фармон ва бозгашти визуалиро пешниҳод мекунанд.

Интерфейси системаи оператсионӣ барои идоракунии ҳамкории байни корбар ва система ба вуҷуд меоварад аз ҷумла:

Идоракунии вуруди корбар: Интерфейс вуруди корбарро ба монанди фармонҳои клавиатура ва муш қабул мекунад ва онро ба фармонҳои система тарҷума (ҳамрсонӣ) мекунад. Пешниҳоди бозхӯрд: Интерфейс ба корбар фикру мулоҳизаҳоро пешниҳод мекунад, ба монанди намоиши баромад дар экран ё пахши мусиқӣ.

Идоракунии захираҳои система: Интерфейс захираҳои системаро, аз қабили хотира ва фазои дискро идора мекунад, то ки система самаранок ва муассир кор кунад.

Намунаҳои интерфейсҳои системаи оператсионӣ инҳоянд:

Интерфейси сатри фармон (CLI) як системаи дар асоси Unix, ба монанди Linux ё macOS. Интерфейси графикии корбар (GUI) як системаи ба Windows асосёфта, ба монанди Windows 10.

Интерфейси ба терминал асосёфтаи дастгоҳи мобилӣ, ба монанди смартфон ё планшет.

Аз ин дарс чӣ омӯхтам:

Аксари системаҳои оператсионӣ интерфейсҳои шабеҳ доранд, аммо номи дигарро истифода мебаранд

Windows экрани оғоз (Start Screen) ва панели вазифаҳо (Taskbar) дорост; Mac OS дорои Dock мебошад

Windows File Explorer истифода мебарад; mac OS Finder-ро истифода мебарад

Шинос шавед. Ин Суҳроб аст. Солҳо мешавад, ки мехоҳад ҳакер шаваду, ширкатҳои Техналогии кишварро аз ҳуҷумҳои киберӣ ҳимоя кунад. Вале, барои мутахассиси Киберамният шудан, ӯ бояд дар комютари худ, системаи оператсионии Kali Linux-ро насб кунад. Аз баски, ӯ вобаста аст, ба бозиҳои комютерӣ, барои ҳамин машҳуртарин системаи оператсионӣ, Windows-ро дар комютери истифода мебарад.

Баъдан ба худаш мегӯяд, ки: Чӣ мешавад, агар ман ҳарду системаи оператсиониро дар комютери худ насб кунам? Аз Windows истифода карда, бо дӯстонам дар рӯзҳои истироҳатӣ Fifa бозӣ мекунам, ва дар рӯзҳои дарсӣ бошад, аз Kali Linux истифода бурда, таҳсили илмии компюериамро идома медиҳам. Ӯ нақшаи кориро мекашад.

Аз баски Windows-и вай куҳна аст, ӯ мехоҳад, ки аз сари нав Windows 11-ро насб кунад.
Баъд аз насби Windows ӯ аз думболи борбардории файлҳои Kali Linux мешавад. Чун Kali Linux барои тест кардани амнияти сомонаҳо ва барномаҳо ва омӯхтани ҳакинг ба ӯ ҳамачизро фароҳам оваррдааст.
Охирон нақшаи ӯ, ин як бор имтиҳон кардани Chrome OS ҳам аст.

Биёед ӯро кумак мекунем.

Ҳангоми таъсиси фазои нави корӣ, муҳим аст, ки омилҳоеро ба инобат гиред, ки ба ҷуз ҷойгир кардани мизу курсӣ ва компютер боиси маҳсулнокии кори мо мешаванд. Дар зер бошад чанд кунтаҳои муҳимӣ тавсиявиро ба шумо пешниҳод мекунем:

Ҳарорат ва намӣ:
Компютерҳо аз ҳисоби ҷараёни барқ дар раванди пардозишҳои гуногун гармӣ тавлид мекунанд.
Эҷоди як муҳити бароҳат бо сатҳи асосӣ 72°F ва 50% намӣ ки ба кори дастгоҳҳо таъср нарасонад
Шабакаи симӣ:
Агар дафтари шумо то ҳол шабакаи интернети симиро истифода барад, мизро барои интиқоли кабелҳо аз компютер ба девор дар ҷои муносиб танзим кунед.
Эргономика:
Ҷойгиркунии монитор:
Монитор бояд аз корбар 16 то 24 дюйм дур бошад.
Қисмати болоии монитор бояд бо сатҳи чашм мувофиқ бошад.
Вобаста ба қади корманд курсиро танзим кунед.
Майдони чоп:
Боварӣ ҳосил кунед, ки дастҳо аз ҳад зиёд хам нашудаанд.
Баландии курсӣ бояд кунҷи пои 90-дараҷа бо пойҳо дар фарш ҳамвор бошад.

Афзалият додан ба ин омилҳо ба фазои солимтар ва самараноктар шудани фазои корӣ мешавад! 😊

Аз ин дарс чӣ омӯхтем:

Аз ин дарс дар бораи истифода дараҷаҳои муносиби дастгоҳҳо ва тарзи дуруст ҷобаҷогузории онҳо маълумот гирифтем.

Барои фаъолсозии мизи корӣ мо бояд қисмҳои асосии компютеро ба ҳам пайваст кунем аз Муш сар карда то клаваиатура, сими интернет, динамикҳо, ва монитор ба простсессор. Ин вижагиҳо хоси компютерҳои фардист, зеро дар ноутбукҳо ва нетбукҳо ин фарқ мекунад. Насбу фаъолсозӣ дар онҳо осонтар аст нисбат ба компютерҳои фардӣ.